توضیحات

محتوا در مورد اسپند معمولی می باشد.

اسپند

نامهای رایج:

اسفند، حرمل احمر، سپند

Syrian rue, Rue sauvage, Wild rue

قسمت های دارویی:

برگ و ریشه

خصوصیات ظاهری:

گیاهی از خانواده Zygophyllaceae و علفی، خودرو، همیشه سبز و چندساله است. ارتفاع آن کم و ظاهرا شبیه سداب است. این گیاه پر برگ و برگهای آن سبز روشن و دارای تقسیمات باریک نامنظم است. این گیاه گل هایی به رنگ سفید و درشت دارد. میوه اسپند پوشینه دار و کروی و دارای دانه ها یا تخم های متعدد سیاه رنگ است. این گیاه در مناطق مدیترانه ای شمال آفریقا، ترکیه و سوریه می روید، در ایران نیز در حاشیه کویر راه تهران – قم، اصفهان – تهران، تهران – قزوین، و نیز در رستم آباد، رودبار، اطراف کرج، بوشهر، ازنا، جاده تفرش و بعضی نواحی دیگر به صورت خودرو می روید. اسپند معمولا در اراضی بایر دیده می شود.

طبیعت:

گرم و خشک است.

ترکیبات شیمیایی:

چهار آلکالوئید به نامهای هارمین، مارمالین، مارمالول و پرگالین یا وازی سین دارد.

خواص درمانی و موارد مصرف دانه اسپند:

1-  هر شب، هنگام خواب، یک قاشق چای خوری از آن را در دهان بریزید و بی آنکه بجوید با آب گرم میل کنید. ضدانگل و خواب آور و مدر حیض است. پاک کننده سینه و شش از رطوبت لزج است. سستی کمر، که از شهوت رانی زیاد باشد را درمان می کند. از احتلام (جنب شدن در خواب) جلوگیری می کند. مخدر و تب بر است و برای درد معده تجویز می شود. انواع کرم نواری روده را از بین می برد. نفخ روده را تحلیل می برد. ترشح شیر را افزایش می دهد. مدر است. مسهل سودا و بلغم است. بدن را گرم می کند. برای استسقا و یرقان مفید است.

2- پنج مثقال از آن را در آب سرد بشویید و در سایه بخشکانید و این عمل را شش مرتبه انجام دهید و بار هفتم با آب گرم بشویید و در سایه بخشکانید. سپس، هر روز، ناشتا، یک ششم از آن را با روغن بادام شیرین مخلوط کنید و بخورید، تقطیرالبول ( به سختی و قطره قطره آمدن ادرار) را درمان می کند.

3- هر روز، ناشتا، یک قاشق چای خوری از آن را با مقداری خاکشیر مخلوط کرده، در دهان بریزید و بدون جویدن بخورید. سلس البول (روان شدن بول چنانکه آن را نتوان نگه داشت) را درمان می کند.

4- هر ساعت، دوازده عدد از آن را بدون جویدن ببلعید؛ اسهال ناشی از گرمازدگی را درمان می کند.

5- آشامیدن جرم آن برای درمان صرع و فلج و جنون و نسیان و سایر امراض مغزی و عصبی مفید است.

6- هفت مثقال از دانه اسپند را در لیوانی آب بجوشانید، بعد آب صاف کرده آن را با عسل یا روغن کنجد مخلوط کنید و هر روز، به مدت یک ماه، کمی از این جوشانده را بنوشید، آسم یا تنگی نفس را درمان میکند.

7- هر روز یک قاشق چای خوری از آن را بخیسانید. بعد، از آب درآورده، بخورید. خون را تصفیه میکند و ملین است.

8- 30 گرم از آن را بکوبید و با ۱۲۰ گرم آب بجوشانید. بعد، آب آن را صاف کرده، با ۹۰ گرم عسل و ۶۰ گرم روغن کنجد مخلوط کنید و بخورید. قی شدید می آورد و سینه و قسمت بالای بدن را از رطوبت های لزج پاک می کند. همچنین برای سرفه های رطوبتی مفید است.

9- اگر کسی که مبتلا به سیاتیک است، پانزده شب، هر شب، ۵ تا ۷ گرم از آن را بکوبد و بخورد، شفا می یابد.

10- مقدار ۴۵۰ گرم از آن را با ۱۵ کیلوگرم آب انگور آنقدر بجوشانید که سه چهارم آب تبخیر شود و یک چهارم باقی بماند سپس، تا یک ماه، هر روز یک فنجان، از آن را بخورید. برای رفع سردرد مزمن و صرع بسیار مفید است. همچنین اگر زنی که یک بار حامله شده و دیگر حامله نمی شود، سه روز متوالی از آن بخورد مجددأ حامله می شود.

11- میزان مساوی از آن و تخم کتان را با هم بکوبید و با عسل مخلوط کنید و هر بار کمی از آن را بخورید، برای تنگی نفس بسیار مفید است.

12- دم کرده آن را با روغن کنجد مخلوط کنید و برای مدتی، هر بار کمی از آن را بخورید، برای رفع بیماری های کبد و ریه مفید است.

13- مالیدن دم کرده پودر اسپند برای تقویت اعضا و رفع سستی و نیز برای سیاه کردن مو نافع است.

14- مقداری از آن را در آب ترب و روغن زیتون آنقدر بجوشانید تا آب آن تمام شود و روغنش بماند. سپس، از آن روغن چند قطره در گوش بچکانید، برای درمان سنگینی گوش و کری و رفع طنین صدا در گوش مفید است.

۱۵. بخور آن برای تسکین درد دندان نافع است.

۱۶. آن را با تخم یا هسته های توت و یا صدف مخلوط کنید، بعد نرم بسایید و به دندانها بکشید. زردی دندانها را برطرف می کند.

۱۷. آن را آنقدر بجوشانید که چند قطره آب باقی بماند. هنگام خونریزی بینی آن را با قطره چکان در بینی بچکانید، خون را بند می آورد.

خواص درمانی و موارد مصرف برگ اسپند:

دم کرده آن را صاف کرده، بنوشید، قاعده آور است، ترشح شیر را زیاد می کند. سبب سقط جنین می شود. در تقویت نیروی جنسی مؤثر است و روماتیسم را نیز درمان می کند.

خواص درمانی و موارد مصرف ریشه اسپند:

آن را بسیار نرم بسایید، بعد با روغن ایرسا ( سوسن آسمان گون) خمیر و به صورت شیاف مصرف کنید؛ دهانه عروق و خون بواسیر را باز می کند.

خواص درمانی روغن اسپند:

۱. آن را هم می توانید بخورید و هم بر روی موضع درد بمالید؛ برای درمان فلج، لقوہ، رعشه، سستی اعضا، صرع و پریدن ناگهانی اعضای بدن مفید است.

۲. حقنه یا تنقیه آن برای تسکین درد کمر و سیاتیک و سردی کلیه و رحم نافع است.

دانستنی هایی درباره اسپند:

از آنجا که اسپند بویی شدید و خاص دارد، برای آفت زدایی از گیاهان مفید است. کشاورزان و دامداران متوجه شده اند که حیوانات اهلی همچون گوسفند و شتر و الاغ، که برگ های اسفند را می خورند، از انرژی زیادی برخوردارند و می توانند تا چند روز چیزی نخورند.

ضد حشره است. در برخی مناطق کسانی که با ارواح و جنیان ارتباط دارند زیر چادر آن را دود و به این طریق، روح اهریمنی را خارج می کنند. در بخارا برخی دانه اسپند را به صورت سیگار می کشند. اسپند در فرهنگ ایرانی مهم ترین گیاه دارویی دود کردنی است.

عوارض جانبی:

اسپند مانند شراب مستی آور است. همچنین سبب دل به هم خوردگی می شود. دانه اسپند سمی و مخدر و برای خانمهای باردار و جنین و نیز برای گرم مزاجان مضر است.

برگرفته از کتاب فواید و خواص درمانی چهل گیاه – نوشته دکتر محمد دریایی